Aras Kargo Genel Müdürü Utku Ayyarkın, “Sadece Türkiye içinde değil, belirli büyüklüğe ulaşmış e-ticaret firmalarının tamamı ile yurt dışına ürün gönderecek şekilde bir entegrasyon modellemesi de hazırlamış durumdayız. Amaç ne; forma bize teslim edildiğinde terleterek hakkını verebilmek!” diyor.
Aras Kargo bünyesinde 18 yıldır görev yapan Utku Ayyarkın, WORLDEF Magazine’in sorularını cevapladı. Aras Kargo e-ihracatta KOBİ’lere neler sunacak? E-ticaret firmalarının yaygın olarak teslimat talep ettiği bölgeler nelerdir? Aras Kargo için e-ticarette kırılım noktaları nelerdir? Utku Ayyarkın, bu soruların cevaplarını ve daha fazlasını WORLDEF Magazine’e anlattı.
WORLDEF Magazine’i ücretsiz indirmek için tıklayın!
Utku Ayyarkın’ın 18 yıllık Aras Kargo serüveni
Aras Kargo Genel Müdürü Utku Ayyarkın, 1978 yılında Çorum’da doğdu. “Çekirdekten kargocuyum; işin mutfağından yetişip geldim.” diyen Ayyarkın, Aras Kargo ile 2004 yılında tanıştı. Anadolu’nun bir kentinde girişimci olarak Aras Kargo acentesi açtı. Karadeniz’de iki bölge müdürlüğünde satış ve operasyon yöneticisi olarak görev aldı. 2007 yılında Trabzon’da bölge müdürü olarak görev yaptı.
Aras Kargo kurucusu merhum Celal Aras’ın hayatını kaybettiği, ikinci kuşağın bayrağı devraldığı dönemde, 2008 Eylül ayında İstanbul Acenteler Müdürü oldu. Bu görevinde, acentelik oranını farklılaştırarak, Aras’ta yetişmiş kişileri iş sahibi yaparak, kaliteli hizmet üretilen bir altyapı kurmayı amaçladı. O dönemde İstanbul’un iki yakasında yeniden bir yapılanma süreci başladı.
Gebze’de yaklaşık 2 buçuk yıl bölge müdürlüğü yaptı. 2013 Ağustos ayında iş geliştirme ve stratejiden sorumlu direktör olarak tekrar merkeze döndü. Bu dönemde şirket, hisselerinin yüzde 25’ini devrettiği Avusturya Postanesi ile stratejik ortaklık kurdu. 2014 yılında operasyondan sorumlu genel müdür yardımcısı görevini üstlenerek, üretim ekibine destek oldu. 2019 Mayıs ayından itibaren genel müdür olarak görev yapıyor. 2022’de şirkette 18. yılını tamamlayacak.
“Aras Kargo’nun bir kültürü var”
“Aras’ı diğer kargo firmalarından ayrıştıran özellik Aras Kargo’nun bir kültürünün olması.” diyen Ayyarkın, “Bugün 85 milyonun yaşadığı bir coğrafyada binin üzerinde noktada, Türkiye yelpazesine hizmet veriyoruz. İçeride farklı bakış açısına sahip 16 bin çalışan ile nitelikli bir iş çıkarmaya çalışıyoruz. Sahada birlikte yol aldığımız arkadaşlarımızın beni sahiplenmesi bana daima güç ve moral verdi. Başarılarımız her şeyden önce onların emeği ve alın teri sayesinde elde ediliyor.” sözlerini kaydetti.
“Bu işin gerçek kahramanları kuryelerimiz ve emekçilerimiz”
“Ben çocukken kargocu olurum dememiştim.” diyen Ayyarkın, şu bilgileri paylaştı: “Kargoculuk, çocukluğumda bildiğim bir iş değildi. Bu işi deneyimleyip, bir girişimci olarak gelmiştim. Arkadaşlarım, ‘Sen girişimcilik yaptın, neden profesyonel hayata döndün?’ diye soruyorlar. Herkesin hedefleri var, gitmek istediği bir liman var. Benim için de bu gemiye liderlik etmek çok arzu ettiğim bir şeydi.
Ben ekonomi okudum; ama ekonomi modellerini istediğiniz gibi modelleyip, entegre edemiyorsunuz. Biraz da bu işin mutfağında bunu deneyimlemek lazım. Ama günün sonunda ‘bir koltuk sahibi oldum’ diyorum. Bugün hayallerimin gerçek olmasında sadece benim değil, 16 bin arkadaşımın önemli bir rolü var. Bence bu işin gerçek kahramanları sahada ve merkezde çalışan emekçilerimiz.”
“İlk 6 ayı aşıyorsanız, bir ömür kargocu olarak kalabilirsiniz”
Utku Ayyarkın, kendisini 18 yıl Aras’ta tutan motivasyonu da anlattı ve “Burada değişimin kendisini her daim hissettiğiniz bir iş yapıyorsunuz.” dedi. Ayrıca, “Bu işi bana öğreten arkadaşlarım anlatıyorlar; kırmızı-mavi kalemlerle kargoları barkotluyorlarmış. Oradan başladığınız bir noktada bugün full entegrasyona döndüğünüz, neredeyse kuryenin yolculuğunu bir harita sistemine algoritma ile çalıştırdığınız bir yapıya geldiğinizde sizi tatmin eden bir iş sonucu var. Bir de Aras kültürü çok önemli. Burası bir aile… İlk 6 ay çok önemli, orayı aşıyorsanız bir ömür kargocu olarak kalabilirsiniz. Aras Kargo gibi bir ailede de birbirine sürekli destek olan bir takımın bir parçası olduğunuzda farklı bir arayışa gitmiyorsunuz.” sözlerini ifade etti.
Şirketin sürdürülebilirlik anlayışına ve halef-selef ilişkisine de değinen Ayyarkın, “Türkiye’de şirketler doğar, ikinci kuşağa geçer, ikinci kuşaktan sonra doğru bir evlilik yaparsa devam eder, yapamazsa kaybolur gider. Eğri, bunu gösteriyor. Biz 1979 yılında temelleri atılmış bu işletmenin o günkü kurucusunun vizyonuna sahip çıkarak bugüne geldik. Biz bayrağı bir yerinden aldık götürüyoruz. 43 yıldır faaliyet gösteriyoruz. Ana amaç, bizden sonraki arkadaşlara da bunu verebilmek.” ifadelerini kullandı.
“Her gün dünyayı yedi tur geziyoruz”
Ayyarkın, sürdürülebilirliği farklı düşünmeye çalıştıklarını belirterek, “Sürdürülebilirlik stratejimizi ekonomi, çevre ve insan olmak üzere üç ana başlıkta yürütüyoruz. Teknoloji şirketi olarak büyürken, çevreye, topluma ve ekonomiye sunduğumuz katkıyı sürekli artırmayı hedefliyoruz. Yatırımlarla iş süreçlerimizi dijitalleştiriyoruz, toplumun değer üretimi yönündeki beklentileri doğrultusunda çevre, toplum ve ekonomi ekseninde ürettiğimiz katma değeri artırmak hedefiyle sürdürülebilirlik yaklaşımımızı güncelledik. Çevre konusunda kıyı temizliği, ormanların korunması ve yetiştirilmesi, spor ve kültür alanlarında çalışmalar yapıyoruz. UNDP’nin Küresel İlkeler Sözleşmesine de imza attık.”
Utku Ayyarkın, şu bilgileri paylaştı: “Tükettiğimiz kâğıtların yerine her yıl düzenli bir şekilde ağaçlandırma kampanyalarına destek veriyoruz. Son 5 yılda atık yönetimi ve atık toplama konusunda çok önemli miktarlarda katkı ürettik. Yaptığımız işte her gün kat ettiğimiz kilometre ile dünyanın etrafında yedi tur atıyoruz. Çok ciddi bir kilometre büyüklüğünden söz ediyoruz. Karbon salınımına karşı elektrikli araçlarla filomuzu büyütüyoruz. Doğada kendi kendine kaybolan poşet kullanımına çok hızlı reaksiyon verdik. Her yıl neredeyse 300 milyon TL üzerinde yatırım yapıyoruz.”
İstihdam verilerine de değinen Ayyarkın, şöyle devam etti: “E-ticaretin getirdiği bu dinamizm ile birlikte yeni istihdam alanları da yaratıyoruz. Bugün 16 bin kişiye ulaştık. Tedarikçilerimiz ile neredeyse 40 binin üzerinde istihdam desteği sağlayan bir yapımız var.”
“Aras Kargo’yu uluslararası arenaya taşımayı arzu ediyoruz”
Aras Kargo’yu uluslararası arenaya taşımayı çok arzu ettiklerini belirten Ayyarkın, “Bir takım işletmelerle birlikte Aras Kargo’nun yapısını biraz daha farklılaştırdığımızda biz o büyüklüğe ulaşabilirsek, başka bir rol ile görevimize devam etme arzusu içerisinde oluruz. Benim de hedefim önce bir kere yapıyı büyütmek. Konfor alanını bütün paydaşlar için hem hissedarların beklentisine cevap verecek bir yapıya getirmek lazım hem de biraz da buraya birkaç şey daha lazım. Biraz daha farklı bir işletme olursa birden fazla tamamına hizmet edebileceğiniz bir yapıya geldiğinde bambaşka bir vizyon ve size biçilmiş bir rol olur. Böyle bir hedefim var.” ifadelerine yer verdi.
Aras Kargo’nun hisse yapısı ve kısa vadeli hedefi
Aras Kargo Genel Müdürü Utku Ayyarkın’ın verdiği bilgilere göre; Aras, 1979 yılında pazarlama ihtiyacı üzerine kuruldu. 1980’li yılların sonunda sıcak satış evresinden soğuk satış evresine geçti. 10 yıllık süre sonunda Aras Kargo doğdu. 2008 yılında ikinci kuşak bayrağı devraldı. 2010 yılına iç girişim sermayesinde yüzde 21 hisse yapısı verilerek, uluslararası standartlarda bir mali işler bütünlüğü sağlandı.
2013 Ağustos’ta, 800 yıllık geçmişi olan Avusturya Postanesi, stratejik ortak oldu. Avusturya Postanesi, 6 yıl içinde hissesini yüzde 80’e çıkardı. Şirket, Avusturya Postanesi’nin rolü ile çift taraflı bir yapı kurarak, operasyonel süreci tanımlamaya çalışıyor. Yurt dışında KOBİ’lere mentorluk yapacak şekilde bir e-ihracat yapısı hazırlanıyor. Bu yapı, 2022 Mart’tan sonra devreye alınacak.
“2010 yılında ilk defa kapıda ödemeyi başlattık”
Utku Ayyarkın, Aras Kargo için önemli basamakları olan e-ticaret ve e-ihracata ilişkin değerlendirmeler de yaptı. Ayyarkın, şunları söyledi; “Ben başladığımda bizim şubelerimize kargo geldiğinde araçların kapısını açtığımızda dosya haricinde bir iki kiloluk paketler neredeyse olmazdı. Tekstil kolileri gelirdi, bir kapıya giderdiniz, 10 tane bırakırdınız. 2010’da farklılaşan yapıda, İstanbul’un Anadolu Yakası’nda e-ticaret döngüsüne şahitlik etmiş bir yöneticiyim. O günlerde de konu bambaşka başlamıştı. 2008’de B2C iş akışı diye bir bakış açısı neredeyse yoktu. İşin yüzde 95’i B2B iş akışı üzerineydi. Aras Kargo olarak sektöre orada bir dinamizm getirdik. 2010 yılında ilk defa kapıda ödemeyi başlattık. O zaman çok yeni konuşulan bir işti.”
“E-ticaretin en derin yapısı 2016’da başladı”
“Birçok e-ticaret firması bazısı süreç içinde kaybolup gitti, bazıları farklı bir pozisyonla birlikte konuyu bir noktaya geldi.” diyen Ayyarkın, “2010’lu yıllarda e-ticarette ürünler bir depoda toplanır, depodan çıkışlar yapılırdı. Sizin uyumlanmanız da şöyle oluyordu; deponun içine bir corner kurarsınız, adamlarınızı koyarsınız, adres dataları gelir, siz bu işleri yapıp yönetirdiniz. Aslında B2B’yi yakalamaya çalışırdınız, modellediğinizde. Ama sonra öyle bir noktaya geldi ki 100 bin, 200 bin paket taşıyordunuz.”
E-ticaretin en derin yapısının 2016’da başladığını vurgulayan Utku Ayyarkın, “Türkiye’de e-ticaret, 2016’da yavaş yavaş kendini hissettirmeye başladı. Özellikle 2016 yılından sonraki iki krizle birlikte yavaş yavaş o dampingler, iskonto oranları bir canlılık yakalamaya başladı. İnsanlar deneyimlemeye başlayınca ve fiziki alacakları ürünlerin yüzde 15 yüzde 20 altına bir imkân bulduklarında buraya ciddi bir talep oldu.”
“E-ticaretin potansiyelini zamanında gördük”
Sektörün deneyimli ismi Ayyarkın, e-ticaretin başladığı ilk dönemdeki tecrübelerini de paylaştı. “2016 yılında satış yönetiyorum. İlk e-ticaretle tanıştığımız dönem. 2016-2017 dönemini o dünyayı anlamakla geçirdik. E-ticaretin potansiyelini zamanında gördük. 2017’den 2018’e kadar e-ticareti kavrama sürecinde bazı dezavantajlar da yaşandı. Ama bu bir deneyim.” diyen Ayyarkın, şu bilgileri verdi:
“O dönem taşıma fiyatları ile ilgili problemler vardı. Ürünün yelpazesi değişiyor. Otuz kiloluk bir ürünü bir paraya taşıyor, üzerinden bir gelir dağılımı yapıyorsunuz. Ürün 30 kilodan 5 kiloya düşmüş, 5 kiloluk bir ürünü aynı çarpanla bir yere taşıdığınızda, üzerinden paylaşım yapacağınız bir para kalmıyor. Biz orada kâra, zarara bakmaksızın bu dünya nereye gidiyor, bizim ihtiyacımız ne, bunu nasıl yönetebiliriz, buna baktık.”
“Merkezi ve online çalışan bir yapı kurduk”
Ayyarkın, şöyle devam etti: “Herkes şunu söyleyebilir; tamam o zaman 10 liraya değil de 40 liraya taşı. 40 lira verince de bu iş çözülmüyor. Çünkü o gün 100 bin paket taşırken bugün 1 milyon pakete çıkmak istiyorsan hadi 100 kişi daha alayım diyemiyorsunuz. Çünkü belirli bir saatte o 1 milyonu yapmanız lazım. Kapasite meselesi bu iş.”
Utku Ayyarkın, 2019’da e-ticaret firmalarının pazaryeri operasyonu başlattıklarını anımsatarak, “Önce müşteriye entegrasyon çok önemliydi. Bizim sistemimiz de offline çalışıyordu. En önemli yatırımımızı da buraya yaptık. 2019 yılında 80 milyon TL’nin üzerinde bir yatırım yaptık. 2018 yılından sonra e-ticaret firmalarına dedik ki; bize biraz müsaade verin, biz bir kabuk değiştirelim, yatırımlarımızı hayata geçirelim, sonra kapınızı çalalım; ama sözümüzün arkasında durduk. 2018 yılının sonuna kadar zarar etme pahasına söylediğimiz fiyattan hepsini taşıdık. O evreyi yeniden yapılanma süreci olarak geçirdik. Önce sistemimizi merkezi altyapıya taşıdık. Merkezi ve online çalışan bir yapı kurduk.” şeklinde konuştu.
Utku Ayyarkı’nın vurguladığı bazı satırbaşları
- Ülkemizin adresleme problemi var. Önemli bir tedarikçi ile birlikte önce harita altyapısını tekrar sil baştan geliştirdik. Bu harita altyapısını hayata geçirdikten sonra “otomatik parsel” denen bir sisteme dönebildik. Yani veriyorsunuz 10 bin tane, 100 bin tane kaydı; dakikalar sonra hepsinin adres tanımlaması otomatik olarak yapılıyor.
- İşin mutfağı önemli. Belirli bir saat aralığında milyonlarca kargoyu ayrıştırıp, bir düzenleme yapmanız lazım. Bunu insan eliyle yapmak pek mümkün değil. 2019’un ikinci yarısına özellikle İstanbul ve İzmir’de çok ciddi bir yatırımla girdik; e-ticarette ciddi anlamda fark yaratan bir işletme olduk.
- Türkiye’de sektörün işin mutfağında en yüksek kapasiteye sahip işletme haline geldik. Bugün saatlik 270 bin adedin üzerinde kapasiteye sahip bir işletmeyiz. Bunu 4 transfer merkezimizde ve diğer metropollerde yaptık. E-ticaret firmalarını ayrıştırmaksızın işimizi yapıyoruz.
“2022’nin yarısından itibaren e-ihracatı destekleyeceğiz”
Utku Ayyarkın, e-ihracat operasyonların ilişkin de önemli bilgiler paylaştı. “2022’nin ikinci yarısından itibaren e-ihracata destek sağlayan bir işletme olacağız.” diyen Aras Kargo Genel Müdürü, “Biz bir ürün satmıyoruz; biz tedarikçiyiz, aracıyız, köprüyüz. Günün sonunda birileri satıyor, bizim de yolu hazırlıyor olmamız lazım. Biz şu anda yolu hazırlıyoruz. Sadece operasyonel olarak değil; işletmelere mentorluk yapacak şekilde bir şey hazırlamaya çalışıyoruz. Stoklarını takip edebilecekleri, sattıkları ürünlerin kodlarını daha sistematik bir şekilde öğrenebilecekleri bir yapı hazırlıyoruz.” sözlerini vurguladı.
“KOBİ’lere desteği e-ticaret firmalarıyla birlikte yapıyoruz”
Utku Ayyarkın, şöyle devam etti: “KOBİ’lerimizin bu konuda bir uzmanlığı yok. Bir ürünün gelişinden, ne kadarının yurt dışlına gönderileceğine, ürün çeşidinden üretim yerine ve gerekli belgelere kadar kapsamlı bir süreç yönetimi gerekiyor. Bunların hepsinin bir etikete, kimliğe ihtiyaç var. Uluslararası alanda bu dengenin sağlanması lazım. Bu alanları daha fazla destekleyen bir işletme haline gelmeye çalışıyoruz. KOBİ’lere bu desteği vermeniz lazım.
Bunu tek başımıza yapmıyoruz. E-ticaret firmaları ile birlikte eşlenik yapmaya çalışıyoruz. Sonuçta e-ticaret firmaları o platformları yönetecek, biz de kendi işimizi yöneteceğiz. Birlikte önce bir kanal açacağız sonra suyu getireceğiz. Daha komplike, iç içe geçmiş işletmelerle bu işleri uzun soluklu düşünüyoruz.”
“E-ticaret firmalarının tamamı ile yurt dışına ürün gönderecek şekilde bir entegrasyon modelledik”
Aras Kargo Genel Müdürü Utku Ayyarkın, sözlerini şöyle tamamladı: “Avrupa’da daralan bir ekonomi var. Alım gücü orada da sıkıntılı. Hâlihazırda Türkî Cumhuriyetlerinden e-ticaret firmalarının bir talebi hep var. Diğer taraftan hem devlet hem pek çok firma Orta Doğu’ya yönünü çevirmiş durumda. Burada bizden ziyade e-ticaret firmalarının nasıl pozisyon alacağı çok önemli; çünkü bizim KOBİ’lerimizin birebir gidip ben buradan ürün alayım, Katar’a satayım demesi zor. Ama o platformların etkisi ile bunu götürmek çok daha kolay. Onların nasıl yapılanacağı çok önemli.
E-ticaret firmalarının yapacağı ticaretin paydaşıyız. Biz onlardan dinlediklerimiz ile kendimizi uyumlandırmaya çalışıyoruz. O yüzden biz online bir platforma geçerek, onlarla entegrasyonumuzu her adımda güçlendiriyoruz. Sadece Türkiye içinde değil, belirli büyüklüğe ulaşmış e-ticaret firmalarının tamamı ile yurt dışına ürün gönderecek şekilde bir entegrasyon modellemesi de hazırlamış durumdayız. Amaç ne; forma bize teslim edildiğinde terleterek hakkını verebilmek!”
