Toplamda 500 teknoloji şirketi, yavaşlayan büyüme ve resesyon korkuları nedeniyle son birkaç ay içinde 148 bin kişiyi işten çıkardı. Bu hafta Amazon 9 bin kişiyi işten çıkardığını duyurdu. Geçen hafta da Meta 10 bin kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. Her iki şirket de daha önce toplu işten çıkarmalar yapacağını duyurdu ve bu konuda yalnız değiller. Her işten çıkarma kararının koşulları farklı olsa da, Silikon Vadisi’ndeki bu kasvetli anlarda değişmeyen bir şey var. Personellere gönderilen notlar.
Washington Post, Microsoft’tan küçük ölçekli start-up’lara kadar çeşitli şirketler tarafından yayınlanan bu tür 48 bildiriyi inceleyerek, teknoloji liderlerinin işten çıkarma konuşmalarını nasıl şekillendirdiklerini ve kararlarını nasıl gerekçelendirdiklerini anlamaya çalıştığı bir yazı yazdı. İster 200 kelime ister 2 bin kelime kullansınlar, notları dikkate değer benzerlikler taşıyor. Örneğin, daha büyük ekonomik güçlerin baskısına atıfta bulunarak suçu hem içe hem de dışa yöneltiyorlar. Anlık belirsizliklere rağmen olumlu bir bakış açısı kullanmaya çalışıyorlar ve işten çıkarma kelimesini nadiren kullanıyorlar.
Chicago Üniversitesi Booth İşletme Okulu’nda profesör olan Ayelet Fishbach, toplumsal bağları vurgulamanın bir işten çıkarma duyurusunda sarsıcı olabileceğini söyledi. Şirket liderleri insanlara aile üyesi olduklarını hatırlatmaya çalışıyor fakat bunu yaparken artık aileden olmadıklarını söylüyorlar. Bir iletişim danışmanlığı şirketi olan mkv2 strategies’in sahibi Mara Vandlik, “Doğru notayı yakalamak için gerçek bir hassasiyet söz konusu. İşten çıkarma travmatik bir deneyim” dedi.
Çoğu lider hatasını kabul ediyor
Washington Post’un incelediği notların yarısında, teknoloji liderleri pandeminin ilk, kaotik günlerinde e-ticaret ve dijital hizmetlere yönelik patlayıcı talebe yanıt olarak çok hızlı bir şekilde çok fazla kişiyi işe aldıklarını itiraf ediyor. Örneğin Amazon’un çalışan sayısı 2020’den 2021’e 310 bin yani yaklaşık yüzde 25 artarken, Meta da aşağı yukarı aynı oranda büyüdü.
Ancak geçen yıl içinde teknoloji sektörü yeniden dünyaya döndü. Birçok mektupta, teknoloji liderleri pandemik teknoloji dalgalanmasının dayanıklılığını abarttıklarını kabul ettiler. Geçen yaz yaklaşık bin kişiyi işten çıkaran Shopify’ın CEO’su Tobi Lütke “Fiziksel perakende yerine e-ticaret satışlarının 5 hatta 10 yıl ileriye sıçrayacağına dair bahse girdik. Bu bahsin tutmadığı artık çok açık” dedi. Merkezi Kanada’nın Ontario eyaletinde bulunan Shopify, pandemi sırasında hızla büyüyerek bünyesine 2020’de 2 bin ve 2021’de 3 bin çalışan daha ekledi. Ancak şirket, beklenen pazar dönüşümünün gerçekleşmemesinin ardından yeniden kalibre etmek zorunda kaldığını söyledi.
Hatayı kabul etmeleri yargılanmalarını azaltabilir
Bir kariyer psikoloğu olan Katherine Ross, bu tür itirafların teknoloji CEO’larının daha ilişkilendirilebilir görünmesini sağlayabileceğini söyledi. Ross “Pandemi sırasında herkes belirsizlik ve kafa karışıklığı yaşadı. Bir hatayı kabul etmenin insanların sizi daha az sert bir şekilde yargılamasına neden olabilir. Çalışanların burada bir bağlam olduğunu bilmelerini istiyorlar. CEO olsalar bile ancak bu kadarını kontrol edebilirler” dedi.
Resesyon ve yavaşlama çok kullanılıyor
ABD resesyonda olmasa da 18 teknoloji lideri yine de işten çıkarmalarından kısmen de olsa resesyon, yavaşlama ya da gerilemeyi sorumlu tutuyor. Diğerleri ise makroekonomik rüzgarlara ya da ekonomik belirsizliğe atıfta bulunuyor. İşten çıkarmalar üzerine çalışan Harvard Business School profesörü Sandra Sucher, işten çıkarma notlarının yaklaşık üçte ikisinin daha fazla verimlilik ihtiyacından bahsettiğini, bunun da mağduru suçlamak anlamına gelebileceğini söyledi.
Çıkarılanlar inandırıcı bir plan duymak istiyor
Sucher, işten çıkarılanların, şirketlerinin nasıl toparlanıp gelişeceğine ve bu planın uygulanmasında nasıl bir rol oynayacaklarına dair inandırıcı bir plan duymak istediklerini söyledi. Sucher, işten çıkarmaların bir şirket ile çalışanları arasındaki güvenin ihlali anlamına geldiğini ve şirketi düzeltmeye yönelik bir planın kalan işgücü için güven verici olabileceğini söyledi
Yatırımcılara ve kamuoyuna güven ilk hedef
Finansal hizmetler şirketi Stripe’ın CEO’su Patrick Collison, işten çıkarma duyurusunda şirketin daha yalın zamanlara uyum sağlamak ve verimli bir işletme olarak kalmak için maliyetleri düşürmesi gerektiğini yazdı. Kendisi ve kurucu ortağı, notun başlarında işten çıkarmalara yol açan kararlardan sorumlu olduklarını kabul ettiler. Teknoloji liderleri, birbiri ardına yayınladıkları notlarda şirketlerinin geleceğine dair güven ve iyimserlik duyguları yansıtıyorlar. Fishbach’a göre amaç yatırımcılara ve kamuoyuna güven vermek ama aynı zamanda kalan çalışanlar arasındaki korkuyu da bastırmak. Aksi takdirde, bugün işinizi kaybetmediyseniz, sıranın sizde olduğu hissine kapılabilirler.
Dell‘in başkan yardımcısı ve eş operasyon müdürü Jeff Clarke, Şubat ayında yazdığı ve örnek teşkil eden bir notta “Önümüzdeki fırsatlar muazzam” ifadesini kullanıyor. Şirket, şehir merkezindeki pazarı ve ekonomik belirsizliği aşmak için atılan diğer adımların yeterli olmadığını gördükten sonra 6 bin 500’den fazla çalışanı işten çıkarmaya karar verdiğini açıkladı. İşten çıkarma duyurusu yine de parlak bir referansla sona eriyor o da “Geleceğimizden ve ekibimizden hiç bu kadar emin olmamıştım” ifadesi.
Azaltma 38 işten çıkarma notunda geçiyor
Makroekonomik 24 notta geçiyor
Meydan okuma 23 notta geçiyor
Verimli 20 notta geçiyor
Üzgünüm 19 notta geçiyor
Kendinden emin 17 notta geçiyor
Sorumlu 13 notta geçiyor
Belirsiz 12 notta geçiyor
İşten çıkarma 10 notta geçiyor
Enflasyon 9 notta geçiyor
