E-ticaret sektörünün kadın istihdamına etkisi, ekosistemin nasıl daha eşitlikçi bir hale getirilebileceği ve kadın girişimcilik kavramı çokça tartışılıyor. Bir taraftan e-ticaret sektöründe kadın istihdamı ve kadın girişimcilik açısından daha eşitlikçi fırsatlar olduğu yorumları yapılırken bir taraftan da bu söylemlerin doğru olmadığı öne sürülüyor. Bu soruları ve tartışmanın odağındaki konuları e-ticaretin kadın profesyonellerine yönelttik.
Elif Şahin Watsons E-Ticaret Grup Müdürü
“Geçmişte farklı sektörlerde, birçok şirkette ve birçok farklı pozisyonda görev aldım ancak sanıyorum hiçbirinde kadın profesyonel oranı e-ticaret sektöründeki kadar yüksek değildi. Bu çok onur verici, bir yandan da hiç garipsemediğim bir durum. Kadınlar çağı yakalamakta, yeniliklere uyum sağlamakta, hayata geçirmekte ve güçlü kaslarımızdan biri olan hayal etme becerisini işine uygulamakta çok başarılı. Elektronik ticaret sektörü de tam da bu yetkinliklerden fazlasıyla beslenen bir sektör. Bu sebeple bu sektörde başarılı olmamız için hiçbir engel göremiyorum ben.
Şu an yönettiğim 18 kişilik e-ticaret ekibinin 16’sı kadın çalışanlardan oluşuyor ve beraber harika işler çıkarıyoruz! Kadın olmak bize hiçbir konuda engel olmadığı gibi, yaratıcılığımızın, zekamızın, farklı ve benzer yönlerimizin, anaçlığımızın, sevecenliğimizin, titizliğimizin birbirimizi çok beslediğine inanıyoruz. Çalıştığımız kurum da bu çeşitliliği ve bu çalışma ortamını fazlasıyla önemsiyor ve destekliyor.
Bir girişimci gözünden bakmaya çalıştığımda da elektronik ticaret çok daha eşitlikçi, adil pazar koşulları sağlayan bir sektör. Kadın ya da erkek olmanızdan çok öte, bu sektörde ürününüzün “iyi” olması ve sizin azminiz, iyi bir e-ticaret satışı yapabilmeniz için en önde gelen unsurlar.
Tüm bu sebepler ile bu sektörde bir kadın çalışan olmaktan çok büyük mutluluk duyuyorum.”
Sinem Adaköy Less is More Kurucu Ortağı ve E-Ticaret Profesyoneli
“Benim e-ticaretteki profesyonel kariyerimin başlangıç süreci de aslında kendi mesleğimin eşitlikçi olmamasından kaynaklıydı. Çevre mühendisiyim ve mühendislik sektöründe sahada ve pazarlamada çalıştım. Ama mühendislik alanı gerçekten kadınlar için zorlaştırılan bir meslek grubu. Yol yakınken ilgim olan moda/ tekstil ve arkasından kendiliğinden gelen e-ticaret sektörünün içerisinde kendime bir yol çizdim.
E-ticaret diğer sektörlere göre nispeten daha yeni bir sektör olduğu için, bu alanda çalışan ilk profesyoneller de daha açık fikirli bana göre. Bir de elektronik ticaretin Türkiye’de çıkış noktalarından birinin moda ve kadın olması da, kadınların bu sektördeki söz hakkını bir hayli arttırdı. Şu anda mevcut yapılara baktığımızda fiziksel güç isteyen operasyon departmanlarında bile kadınların sayısı neredeyse erkek çalışanlar ile aynı seviyede. Satın alma, pazarlama, planlama gibi departmanlarda ise kadın hakimiyeti çok fazla. Kadınların kreatif düşünce yapısı e-ticaret tarafının sürekli yenilenme ihtiyacı ile çok örtüştü.
Ben aynı zamanda bir kadın girişimciyim. Kendime ait tekstil markam ile e-ticaret danışmanlığını aynı anda yürütüyorum. Buradaki esas nokta kendi potansiyelinizi doğru yönetmeniz. Yapabileceğiniz / bildiğiniz alanda girişime odaklanmanız ve bağlantıları doğru kurmanız. Hangi sektör olursa olsun içerisinde satış var ise e-ticaret zaten kaçınılmaz şekilde işinizin bir parçası olmak zorunda. Burada da kadınlar gerek eğitimleri, vizyonları ve detaycı yapıları ile avantajlılar. Kadınlar erkeklere göre daha hızlı karar alır, bu çoğu zaman dezavantaj gibi görünse de özellikle girişimci iseniz size çok avantaj sağlar.
Kadınlar için hala en büyük sıkıntı ev, çocuk, iş üçgeni aslında. Burada dengeyi yakalamış bir kadının yapamayacağı hiçbir şey yok. Özellikle de kadın, özel hayatındaki deneyimlerinden beslenebilirse, girişimci olma konusundaki potansiyeli daha da artıyor. Baktığımızda pek çok anne çocuk markasının arkasında kadınları görüyoruz, çünkü ihtiyacı okuyabiliyorlar.”
Müge Seymen Smart Moves Agency Kurucu Ortağı
“E-ticaret sektörü, geleneksel iş sektörlerinde olduğu gibi, kadınların istihdam edilmesi ve iş yapması açısından daha eşitlikçi bir alan olmayabilir. Ancak e-ticaret sektörü, kadınların fiziksel olarak mekana bağlı kalmadan çalışabilmesine olanak tanıdığı için, kadınların iş gücüne katılımını arttırmak için fırsatlar sunabilir. Ayrıca e-ticaret işi yapmak için gerekli olan yeteneklerin ve kaynakların çoğu, cinsiyet ayrımcılığına tabi olmadan herkesin erişimine açıktır. Bu nedenle e-ticaret sektörü, cinsiyet eşitliği konusunda önemli bir potansiyele sahip olabilir ancak şu an için tam olarak eşitlikçi bir alan olarak değerlendirilemez.
Kadınların e-ticarette iş kurması ve girişimci olması için büyük bir potansiyel olduğunu düşünüyorum. Elektronik ticaret, düşük maliyetli bir işletme kurmanın ve geniş bir müşteri kitlesine ulaşmanın bir yoludur. Kadınlar için elektronik ticaret, fiziksel mağaza açmak gibi geleneksel engelleri ortadan kaldırdığından, özellikle de evde veya esnek çalışma saatlerinde çalışmayı tercih eden kadınlar için önemli bir fırsat sunar.
Ayrıca, kadınların genellikle işletme kurma ve yönetme konusunda güçlü yönleri vardır. Yaratıcılık, esneklik, empati ve işbirliği becerileri, kadın girişimcilerin başarılı olmalarına yardımcı olabilir. Bununla birlikte, kadınların e-ticarette iş kurmalarını ve başarılı olmalarını engelleyen bazı zorluklar da vardır. Bunlar arasında finansmana erişim, teknoloji ve dijital beceriler, ağ kurma fırsatlarının eksikliği ve ayrımcılık gibi faktörler yer almaktadır.
Sonuç olarak, kadınların e-ticarette iş kurma potansiyeli oldukça yüksektir, ancak bunun gerçekleşmesi için destekleyici politika, kaynak ve fırsatlara ihtiyaç vardır.
E-ticaret sektörü, dijital pazarlama, ürün yönetimi, müşteri hizmetleri, lojistik ve diğer işlevlerde farklı kariyer fırsatları sunar. Kadınlar bu işlevlerin herhangi birinde çalışabilirler ve sektörde yükselme fırsatlarına sahip olabilirler. Ancak kadınların e-ticaret sektöründe profesyonel olarak çalışırken karşılaşabilecekleri bazı zorluklar da olabilir. Bu zorluklar arasında cinsiyet ayrımcılığı, erkek egemen iş kültürü, iş-aile dengesi gibi faktörler yer almaktadır. Ayrıca, elektronik ticaret sektörü hızla değişen bir sektördür ve bu nedenle, kadın profesyonellerin sürekli olarak kendilerini güncellemeleri ve geliştirmeleri gerekebilir.
Sonuç olarak, kadınların e-ticaret sektöründe profesyonel olarak çalışması mümkündür ve sektörde birçok fırsat vardır. Ancak, sektörde cinsiyet eşitliği ve çeşitlilik için çalışılması gerekmektedir.”
Betül Konuralp Ünsal Pazarlama ve E-Ticaret Profesyoneli
“Kadın olmak, sektör profesyoneli olmaktan bağımsız, her yönüyle çok güzel; dolayısıyla kadın profesyonel olmak da güzel. Bununla beraber kadın çalışan olmanın Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde hala zorlukları var.
Pek çok şirket kadın çalışan sayısını, kadın yönetici sayısını artırmak ya da “glass ceiling” (cam tavan) olarak adlandırılan bariyerleri kaldırmak adına adımlar atsa da bu adımların bütün içerisindeki payı maalesef çok küçük. E-ticaret sektöründe de bu durum benzer, gözlemlerime dayanarak erkek istihdamının daha yoğun olduğu bir sektör diyebilirim. Tabii kadın, erkek çalışan oranlarını değerlendirirken kadınların profesyonel hayata ya da elektronik ticaret sektörüne olan ilgisini de dikkate almak gerekli.
Çalışmak isteyen ve istediği işi yapabilmek için gerekli eğitim ve tecrübeye sahip kadın sayısının, aynı kriterleri sağlayan erkek sayısından az olması da burada dengeyi değiştiren faktörlerden biri. Dönüp dolaşıp konu yine eğitime geliyor bu noktada. Kadın iyi eğitim almalı ki istediği iş ya da idealleri için kabiliyeti artsın, erkek iyi eğitim almalı ki eşitlikçi davranmayı bilsin.
Mevcut durumu bir kenara koyup potansiyeli değerlendirecek olursak durum tamamen değişiyor. Ülkemizde de, dünyada da pek çok başarılı e-ticaret profesyoneli, girişimci kadın var. Bu kadınlar, potansiyel gücün en büyük kanıtları. Kadınlar olarak hem doğamız gereği hem de toplumsal faktörler sebebiyle “dedike” olmaya daha yatkınız erkeklere göre. İşe dedike olmak, amaca ulaşmak için zorluklarla yılmadan uğraşmak, hedefe kilitlenmek girişimciliğin olmazsa olmaz kuralı. Bu sebeple oyuna 1-0 önde başlıyoruz diye düşünüyorum. Bunun yanı sıra e-ticaret sektörü çok yönlü bir zeka ve beceri istiyor, kadınları bu konuda da çok avantajlı görüyorum.”
Gözde Kurtoğlu Clothing Supplier E-Ticaret Direktörü
“Perakende sektörünün en önemli yapı taşlarından birinin kadınlar olduğunu göz önünde bulundurarak; sektörde yer almak, nihai tüketici deneyimlerinizi, global gözlemlerinizi dönüştürmek işin en uyutmayan kısmı benim için. Tüm bu hedef ve odağınıza ailenizin desteği ise en önemli unsur elbette. Sizinle aynı heyecana, hedefe, azme sahip insanlarla çalışmak cinsiyet ayrımını ortadan kaldırıyor ve mesaisi hiç bitmeyen 7/24 canlı olan bir sektörde çalıştığınızda hem iş hem hayat arkadaşlarınız büyük önem kazanıyor.
Kariyerimde hep kadına değer veren, anneliğime saygı duyan yöneticilerle çalışma fırsatım olduğundan kendimi çok şanslı hissediyorum. Bu sebeple kadın yönetici olmaktan kaynaklanan spesifik, kasıtlı bir zorluk yaşamadım açıkçası. Gördüklerim minvalinde tutkumu, heyecanımı başarıyla taçlandırabilme imkanım olan bir 10 yılı sektörde geride bıraktım. Gördüklerim ışığında elektronik ticaret cinsiyet ayrımı yapılmayan nadir sektörlerden diyebilirim.
Kadınların perakendedeki gücü göz önüne alındığında müşteri deneyimi ve tüm süreçte daha detaylı ve analitik düşünme, sorun görebilme ve çözebilme, strateji kurgulayabilme gibi konularda daha başarılı olduğunu görüyoruz. Kadın olmakla çoklu düşünme avantajının, zaman yönetim becerisinin genlerden geldiğini düşünüyorum. Bu özelliklerden sonra sadece kendini kısıtlamamak yani limitlememekle her kadının başarısı kaçınılmaz olacaktır. Ülkemizde de kadın girişimciler, artan desteklerle bu potansiyeli daha kolaylıkla ortaya çıkarabileceklerdir.“
İlknur Yıldıran Arkan Minicadde.com Kurucusu ve E-Ticaret Direktörü
“2005 senesinden itibaren elektronik ticaret alanında kariyerimi profesyonel olarak sürdürmekteyim. Uzun bir zaman boyunca birçok sektör gibi bu sektöründe, erkek egemen bir sektör olduğunu söylemek istiyorum. Ancak ilerleyen yıllar şunu gösterdi ki kadınlar analitik düşünce yapıları ve geniş bakış açıları sayesinde birçok hatayı ayıklayıp, sorunları hızlı çözmede çok başarılı olarak sektörde kabul gördüler ve dijital teknolojiyi kullanan birçok şirkette bunu fark ederek departmanlarında ki kadın çalışan sayısını arttırdı.
Şu anda kadınlar hem iş gücü hem de kendi kurdukları girişimlerle e-ticaretin vazgeçilmez bir parçası. Öyle ki çoğu platform girişimci kadınların pazaryeri modeli ile milyonlarca müşteriyle buluşması için komisyon, bedelsiz reklam alanları ve avantajlı kargo fiyatları ile destekliyor, onlara özel eğitimler düzenleyerek sisteme dahil olmalarını sağlamaya çalışıyorlar.
KOSGEB ve bankaların verdiği kadın girişimci destekleri de birçok kadının e-ticaret alanına girmesi için vesile olabiliyor. Tüm bu gelişmeleri yakinen izleyince e-ticaret sektörünün ülkemizde kadınların aktif çalışma alanlarından biri haline geldiğini görmek güç değil.
Türkiye’de elektronik ticaret alanında gidilecek daha çok yol olduğunu görüyoruz ve bu yol inşa edilirken kadınların bu sektörden uzak kalması pek mümkün görünmüyor. Elektronik ticaret dünyasının en önemli dinamikleri olan hız ve bilgi teknolojilerindeki gelişimin kadın girişimciler tarafından en iyi şekilde takibinin yapıldığı bu alanda istihdama dahil olan kadın girişimcilerin sayılarının artmasından da belli olmaktadır.”
Çiğdem General Uluslararası E-Ticaret Danışmanı
“E-ticaret ve kardeşi olarak gördüğüm e-ihracatın sektör olarak oluşmaya başladığı ilk dönemlerde ne yazık ki özellikle yöneticiler arasında bir ayrımcılık söz konusuydu. Bir erkek yönetici ile karşılaştırıldığınızda siz üstün bir performans sergileseniz bile yeri geldiğinde daha az maaş ve daha az yetki ile ödüllendiriliyordunuz. Şimdi ise meslektaşlarımın arasında bu ayrımın ortadan kalktığını çok rahatlıkla söyleyebilirim.
E-ticaret sektörünün rutini olan yenilikçi ve özgün olma davranışı, ister başlangıç seviyesinde bir pozisyonda çalışan olun isterseniz yönetici pozisyonunda çalışan olun belli bir süreden sonra sizin yaşam mottonuz haline geldiği için daha hızlı gelişmeye açık hale geliyorsunuz. Bütün bu özellikleri arkasına alan sektör içindeki kadın patronlar bu ayrımın ortadan kalkmasında etkin rol oynamıştır.
Günümüz teknoloji çağında kadınlar, elektronik ticaret alanında bir eğitimleri olmamasına rağmen bireysel sosyal medya hesaplarında, aslında hobi olarak görülen kendi el emeklerinden gelişen ürünlerin satışını yaparak farkında olmadan başarılı e-ticaret girişimcileri oluyorlar. Bir sonraki aşamada pazaryerlerinde hatta kendi online satış kanallarını oluşturarak hızlı bir yükselişe geçiyorlar.
Eğitimlerimde de özellikle anlattığım; eğitim düzeyleri ne olursa olsun özellikle üretebilen kadın girişimciler hızlı bir şekilde şirketleşip markalaştıkları takdirde ciddi gelirler elde edebilmektedirler. Ürün ve pazar dengesini organize edebilen her oyuncu sektörde varlık gösterebilmektedir. Kadın girişimcilerin kurucuları arasında aldığı pazaryerlerinin başarısı ortadadır. Dolayısıyla e-ticaret, kadın emeğinin başarıya ulaştığı yegane sektördür.”
Handan Kömürcü Eda Moda&Marie Claire Satış ve E-Ticaret Baş Sorumlusu
“18 yıl önce sektöre giriş yapmış biri olarak, günümüzde sektörün çok geliştiğini ve kolaylıklar sağladığını söyleyebilirim. E-ticaret sektöründe profesyonel olmak; Güncel gelişmeleri takip ederek kendinizi sürekli güncel tuttuğunuz, heyecanlı, zaman ve iş planını en doğru şekilde yapıp, kararlar alırken çok yönlü düşünebildiğiniz çok dinamik ve devinimin yoğun olduğu bir ortam.
Ülkemizde kadınlar daha çok hizmet ve destek sektörlerinde çalışırken, elektronik ticaretin yükselen bir ivme kazanmasıyla birlikte istihdamda bu alana doğru bir yönelme durumu söz konusu. Sektör özelinde kadınlar, daha eşitlikçi ve pozitif ayrımcılığa sahipler. Özellikle son yıllarda kadın girişimcilere yönelik istihdam, finansal katkılar, eğitimler gibi olanaklar sunulması eşitlikçi bir ortama zemin hazırlıyor.
Kadınlar yapıları itibariyle daha detaycı ve sosyal bir yapıya sahip olmaları sebebiyle, piyasayı analiz etme ve çözüm sunma konusunda başarılılar. Yeni teknolojilerin ortaya çıkışı, iletişimde kolaylık, teşvikler sebebiyle sektördeki potansiyeli doğru değerlendirerek iş kurmalarının önü açık.”
