Afrika’da e-ticaret ekosistemindeki dikey yönlü gelişmenin en önemli sebebi küresel pandemi! Koronavirüsün yayılmasını önlemek için uygulanan kısıtlamalar, insanların yaşam tarzının değişmesine sebep oldu. E-ticaret şirketleri ve platformlarının satış rakamları yükseldi; daha önce online pazarda faaliyet göstermeyen perakendeciler ise, bu pazarda tutunmak için dijital dünyaya adapte oldu. Örnek vermek gerekirse; Latin Amerika’da 2020 yılında ilk kez online alışveriş yapan insanların sayısı 13 milyona yükseldi. Statista verilerine göre, bölgedeki e-ticaret hacmi yüzde 36,7 artarak 85 milyar dolara ulaştı.
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD – United Nations Conference on Trade and Development) raporuna göre, bu büyüme salgın sona erdiğinde bile devam edecek. Analistler, tüketicilerin yüzde 50’sinin internetten eskisine göre daha sık alışveriş yapacağını belirtiyor.
Sahra Altı Afrika bölgesinde internet kullanımı çok az!
Bununla birlikte e-ticaret, küresel anlamda eşit olmayan bir şekilde yayıldı. UNCTAD raporu, bilişim ve iletişim teknoloji konusunda gelişen ülkelerin e-ticarette daha başarılı bir tablo çizdiğini vurguladı.
Sahra Altı Afrika da sınırlı internet bağlantısı olan bölgelerden biri durumunda. Uluslararası Telekomünikasyon Birliği, bölgedeki nüfusun sadece 28.2’sinin internet kullanıcısı olduğunu tahmin ediyor. Gelişmekte olan ülkelerde bu oranın yüzde 47, gelişmiş ülkelerde ise yüzde 86,3 olduğu göz önünde bulundurulursa, Sahra Altı Afrika’nın bu konuda geride kaldığını söyleyebiliriz.
İnternetin nüfusa yayılmamasının sebepleri arasında geniş bantın yüksek maliyeti ve vatandaşlar arasında yarattığı güvensizlik göze çarpıyor. Ayrıca, Sahra Altı Afrika bölgesindeki insanlar genellikle nakit tercih ediyor. Bütün bu engellere rağmen, Afrika’da e-ticaret başarılı bir tablo çizdi.
Afrika’daki tüketiciler dijital dünyaya adapte oluyor
Afrika’da e-ticaret platformları arasında başarılı bir ivme sergileyen Jumia’nın 2020’nin ilk 6 ayında satışları yüzde 50 oranında arttı. Jumia, 2012 yılında Nijerya’nın Lagos şehrinde kuruldu ve 2016 yılı itibariyle kıtanın en büyük e-ticaret platformu haline geldi. Covid-19 salgını sırasında daha da büyüyen şirket, 2020 Aralık ayında Amerikan emanetçi hisselerini 243 milyon dolara sattı.
Bu rakamlar, bölgedeki e-ticarete olan güvenin arttığını gösteriyor. Afrika’da e-ticaret ekosistemine dahil olan şirketler de son zamanlarda büyüdü. Örneğin; Afrika’da 60 binden fazla tüccarın kullandığı finansal ödeme şirketi olan Paystack, beş katlık bir artış bildirdi.
Afrika’da e-ticaret büyümeye devam edecek
E-ticaretin dünya çapında benimsenmesiyle, tüketicilerin alışveriş alışkanlıkları da değişti. UNCTAD tarafından yayınlanan rapora göre, Afrika’daki tüketicilerin yüzde 40’ından fazlası e-ticareti kullanarak fiziksel mağaza alışverişlerini azalttı. Bu yıl 1 Ocak’ta faaliyete başlayan Afrika Serbest Ticaret Bölgesi (AFCFTA) ile e-ticaret hacminin biraz daha artması bekleniyor. AFCTFA’nın e-ticaret ve dijital ticareti kapsayan üçüncü aşaması bu yılın içerisinde gerçekleşecek. Bu eğilim Sahra Altı Afrika bölgesine de sıçrarsa, bölgedeki e-ticaret büyümeye devam edecektir.
Google ve Uluslararası Finans Kurumu tarafından yayınlanan rapora göre, bölgedeki dijital ekonomi, kıtanın GSYİH’sine 2025 yılına kadar 180 milyar dolar katkıda bulunacak. Ayrıca, bu rakamın 2050 yılına kadar 712 milyon dolara çıkacağını tahmin ediliyor. Dijital ekonomi özelinde GSYİH’e en çok katkıda bulunan ülkenin ise Kenya olduğu açıklandı.
