Türkiye’de e-ticaret hacmi 2020 yılında 2019 yılına göre yüzde 66 artış göstererek, 226 milyar 200 milyon liraya yükseldi. E-ticaret hacminin genel ticarete oranı 201 yılında yüzde 9,8 iken, 2020 yılında 5,9 puan artışla ortalama yüzde 15,7’ye çıktı.
Türkiye’de e-ihracat ve ihracat için de hedeflenen bazı rakamlar vardır. 2019 yılında e-ihracatın toplam ihracat içindeki payı yüzde 0,3 olarak gerçekleşmiştir. 2020 yılında bu oran yaklaşık yüzde 3 olmuştur. Dünyada ise, sınır ötesi e-ticaretin genel ticaret oranı yüzde 4,4 olmuştur. Türkiye’de ihracat hedeflerinden biri de, e-ihracatın genel ihracata oranının 2023 yılına kadar yüzde 5’e çıkarılmasıdır. Bu hedeflere ulaşabilmek için firmaların hem e-ihracat hem sınır ötesi e-ticaret süreçlerine teşvik edilmesi önemlidir.
E-ihracat nedir?
E-ihracat; “ürünlerin e-ticaret siteleri, pazaryerleri ve soysal medya platformları gibi online satış kanalları üzerinden yurt dışındaki bireysel müşterilere satılması yoluyla gerçekleştirilen ticaret” olarak tanımlanmaktadır. E-ihracat yapmak için öncelikle sistemin yapıtaşını oluşturan e-ticaret platformuna ihtiyaç vardır. Yurt dışındaki online müşteriler ve satıcı, bu platformlarda buluşur. Daha sonra müşterilere online satış yapılır ve KDV’siz satış faturası düzenlenir. Son süreçte, verilen sipariş mikro ihracat yoluyla ve Elektronik Ticaret Gümrük Beyanı (ETGB) düzenlenerek gümrükten çıkar ve yurtdışındaki müşteriye ulaştırılır.
Bireysel müşteriler, bir işletmenin ürün ve faaliyetlerinin son ve nihai kullanıcısı olan tekil müşterilerdir. Yurt dışına yapılan satışların değerinin KDV’siz olarak 15 bin avroyu ve 300 kilogramı aşmaması durumunda bu satışlar mikro ihracat kapsamına girer. Mikro ihracat kapsamında gerçekleşen e-ihracat satışları, yurtdışına Elektronik Ticaret Gümrük Beyanı (ETGB) ile çıkartılabilir. ETGB, ihracatta ekspres taşıyıcılar tarafından elektronik ortamda düzenlenen bir gümrük beyanıdır. Bu beyanın gümrük müşavirlerine ihtiyaç duyulmadan dijital ortamda düzenlenmesi, satıcılara büyük kolaylıklar sunmaktadır.
Klasik ihracat ile e-ihracat arasındaki farklar nelerdir?
Uluslararası ticarette takip edilmesi gereken belli başlı bazı prosedürler vardır. Konvansiyonel yani geleneksel ihracat süreçleri arasında en çok para harcanan, zaman alan ve zorluklar içeren süreç, gümrük süreçleridir. E-ihracat incelendiğinde ise, e-ihracat tarafındaki gümrük sürecinin geleneksel ihracata göre pek çok avantajı bulunmaktadır.
E-ihracat ile geleneksel ihracat modelleri arasındaki temel farklar ve benzerlikler şunlardır;
| E-ihracat | Geleneksel ihracat | |
| İş modeli | B2C (İşletmeden müşteriye) | B2B (İşletmeden işletmeye) |
| Gümrük beyannamesi | ETGB (Lisanslı kargo firmaları tarafından düzenlenir) | Standart gümrük beyannamesi |
| Gümrük müşaviri | Gerek yoktur | Gerek vardır |
| Fatura | KDV’siz düzenlenir | KDV’siz düzenlenebilir |
| KDV iadesi | Alınabilir | Alınabilir |
| Devlet destekleri ve teşvikleri | Yararlanılabilir | Yararlanılabilir |
| Satış öncesi ve sonrası maliyetler | Ekonomiktir | Fazladır |
| Alıcı ülkede gümrükleme | 12 saat ila 2 gün (Bazı ülkelerde e-gümrükleme yapılır) | 2-7 iş günü |
| B2C gümrükleme vergi muafiyeti | Tam geçerli | Geçerli değil |
| Ülkeler arası ticaret ve gümrük anlaşmaları | Geçerli | Geçerli |
| İhracat operasyonları | Hızlı, kolay | Uzun, zor |
| İş süreçleri ve takibi | Zor (Yetkileri sınırlıdır, aracı kurumlar vardır) | Basit (Dijital sistemlerle tam yetkili yapı) |
| Gümrükleme ve konsolidasyon | Geniş ve kolay uygulanabilir | Sınırlı |
| Uçtan uca hizmet | Kolay ve ekonomik | Zor ve maliyetli |
| Marka tescil sertifikası, hijyen sertifikası, apostil şerhi vs prosedürler… | Genellikle gerek yoktur | Genellikle zorunlu |
Sınır ötesi e-ticaret ve e-ihracat
Sınır ötesi e-ticaret ve e-ihracat, yurtdışındaki müşterilerle buluşmak isteyen üretici ve satıcıların hayatında yer eden iki önemli kavramdır. Günümüzde sıklıkla karıştırılan bu iki kavramın ayrımını yapmak gerekmektedir. E-ihracat; tanımlandığı üzere, ürünlerin çevrimiçi satış kanalları üzerinden yurt dışında bulunan nihai tüketicilere satılması yoluyla gerçekleştirilen ticarettir.
Sınır ötesi e-ticaretin e-ihracattan ayrıldığı nokta ise, e-ihracat modelinde ürün veya hizmetler satış gerçekleştikçe ana ülkeden müşteriye ulaştırılırken sınır ötesi e-ticarette ürünler satış yapılması planlanan ülkede depolanmaktadır. Yani satış yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın ürünler ilk etapta hedef ülkedeki depolarda tutulmaktadır.
Bununla birlikte, her iki modelin de büyük avantajları bulunmaktadır. Dünyanın güçlü ekonomileri arasına girmek ve bu ülkelerle rekabet edebilmek için hem üretimin artması hem de üretilen ürün ve hizmetleri yurtdışı pazarlarına taşımak büyük önem arz etmektedir. Dijitalleşen dünyamızda sınırlar ortadan kalkmış durumdadır. E-ihracat ve sınır ötesi e-ticaret sayesinde insanlar dünyanın bir ucundan bir ucuna insanlar ile etkileşime geçerek ticari işlemleri gerçekleştirebilmektedir.
Sınır ötesi e-ticaret ile e-ihracat arasındaki farkları incelemek için tıklayın!
