Sinop Üniversitesi Dış Ticaret Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Günseli Acar, WORLDEF Magazine için “Çevik (agile) işletme” başlığı ile bir yazı kaleme aldı. Acar’ın yazısı şöyle;
Agile işletme nedir?
İnsanoğlunu olumsuz etkileyen en önemli olgulardan biri belirsizliktir. İçinde bulunduğunuz süreci anlayamamak, anlamlandıramamak; gelecekte ne ile karşılaşacağınıza dair bir fikir yürütememek, öngörememek, yaptığınız planların risk veya fırsatlarını irdeleyememek ve sonucunda harekete geçememek… Düşününce kaygı, stres, depresyon, öfke vb. birçok olumsuz duyguya sebep olabilecek bir durum. Tabii ki insan bu duyguları yaşarsa bulunduğu çevreye de ister istemez yansıtacaktır.
Günümüzdeki dijitalleşme sürecini ele aldığımızda belirsizlikler hayatımızda daha fazla ön plana çıkmaya başladı. Sadece kişisel olarak değil, işletmeler de bu durumdan etkilendi. Bu duruma bir çözüm olarak diğer bir ifadeyle dijital dünyaya uyum sağlayabilmek adına “çevik yaşam”, “çevik (agile) işletme”, “çevik iş modeli” kavramları ön plana çıkmaya başladı. Türk Dil Kurumu (TDK), “çevik” kavramını, “Kolaylık ve çabuklukla davranan, tetik, atik, atik tetik…” olarak tanımlıyor. Peki, çevik yaşamı nasıl sağlarız? “Çevik işletme” olmak için veya çevik iş modelini uygulamak için ne yapılmalıdır?
Mustafa Acungil, çevik yaşamın amacını, “kişinin kendi çerçevesini belirleyebilmesi ve bunu hayatına uygulayabilmek” olarak ifade etmiştir. Bu değişimi sağlayabilmeniz için de esnek, dinamik, çevik olabilmeniz gerektiğini vurgulamıştır. Çevik yaşamı uygularken; ilk olarak kişinin zayıf-güçlü yönlerini, potansiyelini, izleyeceği stratejileri, değerlerini, amaçlarını, hayallerini ortaya koyması ve bunları özümsemesi gerekir.
Daha sonraki aşama, kişinin amaçlarını veya hayallerini kategorilere ayırması ve bunları gerçekleştirebilmek için harekete geçmesiyle devam eder. Harekete geçtiğiniz her bir kategori ile ilgili de araştırma yapmanız, kendinizi o konuda geliştirmeniz için neler yapmanız gerektiğini tespit etmeniz, konuyla ilgili görevler belirlemeniz, bunları uygulamanız ve gelişim düzeyinizi de takip etmeniz gerekir. Çevik yaşamı hayat tarzı haline getirecek olan kişilerin hayat boyu öğrenmenin önemini bilen kişiler olduğunu söylememiz mümkündür.
“İşletmeler, “agile” kavramının bir yöntem olduğunu anlamalı”
İşletmelerin öncelikle “agile” kavramının bir yöntem, bir bakış açısı olduğunu anlaması gerekir. Yapılan işlerde, üretilen projelerde, yönetim sürecinde günümüz dünyasında işletme kültürüne çevik modelin uyarlanması rakipleri arkada bırakmak demektir. Çevik (agile) yöntem, döngüsel süreçler içermektedir. Diğer bir ifadeyle; yönetilen süreçler birbirleri ile bağlantılıdır. Bu yöntemde altyapınızın değişikliklere uyarlanabilmesi, esnek olması önemlidir. Ayrıca, bütünsel planlamadan ziyade karmaşıklığın veya problemin en çok yaşandığı konulara özgü planlar yapılarak riskler azaltılmalı ve iletişim en üst düzeyde olmalıdır.
İşletmelerde çevik yöntemleri gerçekten uygulayabilirseniz işe yarar yöntemlerdir. Karmaşıklıkla ilgili işletmenin sorunlarına çözüm olarak kullanılabilir. İşletmelerin, sektördeki değişiklikleri daha hızlı fark etmesine, değişime daha hızlı uyum sağlanmasına ve icraata geçmesine yardımcı olacaktır. Böylece çevikliğin kurum kültürü haline getirilmesi, işin yalınlaşması, proje sürelerini ve maliyetlerinin daha doğru planlamasının sağlanması, risk yönetiminin daha etkili yapılabilmesi ve müşteri memnuniyetin artması sonuçları elde edilecektir.
İş çevikliğinin organizasyon açısından etkileri
Dünya çapında faaliyet gösteren 359 kuruluştan 433 katılımcının katkılarıyla Business Agility Report 2020 hazırlanmıştır. Katılımcıların, karşılaştıkları zorlukları ve başarılarını paylaştıkları, ilerlemelerini ve olgunluklarını değerlendirdikleri raporda; iş çevikliğinin organizasyon açısından en önemli etkilerini cevapladıkları soruda ilk 9 maddenin;
- İşbirliği ve iletişim
- Daha iyi çalışma yöntemleri
- Pazara çıkma hızı
- Müşteri memnuniyeti
- Sahiplenme sorumluluğu
- Çevik bakış açısı
- Uyum sağlama kabiliyeti güçlü liderlik
- Motivasyon
- Çalışan memnuniyeti olduğu tespit edilmiştir.
İşletmelerin çevikliği uyarlamaya başlamadan önce birçok şirketin başarılı olmasını sağlamış metodolojileri araştırmasında ve bir ekip oluşturmasında yarar vardır. Çevik ekip, emir komuta ile veya görevlendirilme ile zorunlu olarak bir araya getirilen kişilerden değil; istekli, motivasyonu yüksek, potansiyelini ortaya koymaktan çekinmeyen, kendi kendine organize olabilen, üreten, geliştiren, ekibin diğer üyeleriyle devamlı iletişim halinde olan kişilerden oluşursa çeviklik sağlanabilir.
Çevik modeli uygulayabilmek için de “tek bir yöntem veya çevik yazılım iyidir” diyemeyiz. Çünkü her işletmenin yapısı, kültürü, ürettiği ürün veya projeleri birbirinden farklıdır. Burada önemli olan nokta uygulanacak çevik yöntemin işletmeye özgü uyarlanmasıdır. Çevik yöntemi uygulayan şirketlere örnek olarak şunlar gösterilebilir; Türkiye İş Bankası, Garanti Bankası, ING Bank, Yapı Kredi, NN Hayat ve Emeklilik, Roche, Penti, GittiGidiyor, Vodafone.
