İSTKA Genel Sekreteri İsmail Erkam Tüzgen, girişimcilik özelinde İSTKA’nın çalışmalarını WORLDEF Magazine’e anlattı. Öğretmeni olmayan ücretsiz yazılım okulu Ecole42’den destekledikleri e-ticaret projelerine, İSTKA’nın istihdama bakış açısından “Geleceğin Becerileri” projesine kadar birçok konuda bilgiler paylaştı.
İSTKA Genel Sekreteri, “Startup dünyasını uçtan uca desteklemeye gayret ediyoruz.” diyerek, şöyle devam etti; “İstanbul Kalkınma Ajansı olarak biz doğrudan özel sektörü desteklemiyoruz. Bunun yerine özel sektörün ortak sorunlarını çözmeye ve ortak ihtiyaçlarını gidermeye çalışıyoruz. İstanbul, özel sektörde güçlü bir şehir. İyi bir iş fikri ve iyi bir girişim varsa sermayeye ulaşmakta çok büyük zorluk yaşanmıyor.” Çelik İhracatçıları Birliği’nin Çelik Test Araştırma Merkezi (ÇETAM) projesini örnek veren Tüzgen, “2016 yılında test-analiz hizmeti vermeye başladı. Türkiye’ye ve 40’a yakın ülkeye hizmet ihraç ediyor. Bütün bölgedeki çeliklerin test edildiği bir merkez haline geldi.” dedi.
“Girişimcilikte başarı oranı yüzde 10’un altında”
“Girişimcilik öncelikli alanımız.” diyen İSTKA Genel Sekreteri Tüzgen, “Girişimcilik ve özellikle startup modeli girişimcilik riskli bir alan. Yüzde 90’ın üzerinde şirketlerin battığını biliyoruz. Yani başarı oranı yüzde 10’un altında. Diğer taraftan yükselen ekonomilerde anahtar rolü var. Dolayısıyla biz bu alanı es geçemeyiz. Bir şekilde desteklemenin formüllerini bulmamız lazım. Burada ortak mekanizmaları yani girişimcilik merkezlerini destekliyoruz.” şeklinde konuştu.
“Bir girişimcimiz Spacex ve NASA’ya ürün sattı”
İSTKA Genel Sekreteri, İstanbul Ticaret Odası Vakfı’nın kurduğu “Bilgiyi Ticarileştirme Merkezi (BTM)”, BTM’nin WinGLobal projesi, İstanbul Teknik Üniversitesi’nin (İTÜ) girişimlerin Amerika’ya açılabilmesi için sunduğu INNOGATE programı ve teknoparklar bünyesindeki kuluçka merkezlerini desteklediklerini vurgulayarak, “Türkiye’deki startuplar, kendi ürünlerini bütün dünyaya satabilmeleri için bu programlardan yararlanıyorlar. Böylece çok daha kısa zamanda çok daha güçlü bir şekilde yurt dışına açılma imkânı buluyorlar. Örneğin; INNOGATE’ten yararlanan bir girişimcimiz Spacex ve NASA’ya ürün sattı. Roketlerin fırlatılma anını görüntülemede kullanılan bir cihaz, bir Türk girişimcisi tarafından üretildi, ticarileştirildi ve yurt dışına ihraç edildi.”
Öğretmeni olmayan yazılım okulları: Ecole42
Tüzgen, İSTKA’nın bu yıl desteklediği güdümlü projelerden “Ecole42 Okulları” projesinden de bahsetti. Önümüzdeki yıl başında açılması hedeflenen iki yazılım okulu açtıklarını ifade eden Tüzgen, toplam kapasitesi 800 öğrenci olan ücretsiz okulların yenilikçi bir modele sahip olduğunu ifade etti. “Bu okulda öğretmen yok. Öğrenciler bilgisayardaki verilerden internetteki kaynaklardan ve birbirlerinden yazılım geliştirmeyi öğreniyorlar.” diyen Tüzgen, şu bilgileri paylaştı;
“Bu okulların temel iddiası şu; ortalama bir algoritmik düşünme kabiliyeti ve ortalama bir hafızaya sahip bir kişiyi kalifiye bir yazılımcı yapabilirim, iddiası var. 18 yaşından büyük herkesin başvurusuna açık. Başvuru için sadece İngilizce şartı var. İki aşamalı bir kabul süreci var. Önce tüm öğrenciler bir sınava giriyor. Bu sınavda algoritma ve hafıza soruları soruluyor. İkinci aşamada 2 aylık bir test ve eğitim sürecinden geçiyorlar. Bu eğitimi başarı ile tamamlayanlar okula başlıyorlar. Bir yıllık eğitimin sonunda hatta bir yıllık eğitimi tamamlamadan tamama yakını istihdam ediliyor.”
“Her yıl 800 yazılımcı kazandırmayı hedefliyoruz”
İSTKA Genel Sekreteri İsmail Erkam Tüzgen, dünyada ciddi bir yazılımcı açığı olduğuna dikkat çekerek, “Yazılım artık sınırsız bir istihdam alanı oldu. Türkiye’de de startup’ların artışı ve sanayinin dijital dönüşümü ile yazılımcı ihtiyacı artacak. Dolayısıyla yüksek teknoloji üretmeyi ve üretimimizin katma değerini artırmayı hedefliyoruz. İhracatımızın birim maliyetini, kilogram değerini artırmaya çalışıyoruz. Bunların hepsi aslında yazılımdan ve yazılımcıdan geçiyor. Dolayısıyla bu okullarla her sene 800 yeni yazılımcıyı Türkiye’ye kazandırmayı hedefliyoruz.”
“Yetkinliğin evrakın önüne geçmesi lazım”
Tüzgen, okulların resmi bir karşılığı olmadığını belirterek, şunları kaydetti: “Böyle bir ihtiyaç da yok aslında! IBM ve Google gibi şirketler işe alımlarda üniversite diploması sormayı bırakmış durumdayken, bizim işin özünü bırakıp belgelendirmeye odaklanmamız çok anlamlı değil. Yetkinliğin evrakın önüne geçmesi lazım. Devlet ve kamu açısından da böyle, toplum nezdinde de böyle olması lazım. Belgesi olan ama yetkinliği olmayan bir kişi hiçbir kurumun işine yaramaz aslında.”
“Gerekli yetkinliklere sahip kimsenin istihdam diye bir derdi olmaz”
Tüzgen, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 2022 yılını “Genç İstihdamı Yılı” olarak belirlediğini hatırlatarak, bu çerçevede pek çok çalışma yapacaklarını ifade etti ve sözlerine şöyle devam etti: “Biz istihdama şöyle yaklaşıyoruz; gerekli yetkinliklere sahip olan hiç kimsenin aslında istihdam diye bir derdi olmaz. Dolayısıyla biz gençlere daha çok yetkinlik kazandırmaya odaklanıyoruz. Mesela iyi bir yazılımcı iş aramıyor, işler iyi yazılımcılara gidiyor. İyi bir girişimcilik eğitimi almış kişi istihdam diye bir derdi yok, istihdam üretiyor zaten. Yani kendisi personel arar hale geliyor. E-ticaret bilen bir kişi hangi işte çalışıyor olursa olsun ana iş olarak da ikinci iş olarak da e-ticaretle ve e-ihracatla uğraşma imkanı var. Dolayısıyla bizim temel çalışma usulümüz; yetkinlik ve kazandırmaktır. Bireyler bu becerilerle aranan kişiler haline gelsinler.”
“Geleneksel esnaflığın e-ticaret ile güçlendirilmesini hedefliyoruz”
İSTKA Genel Sekreteri, belediyelerle ortak çalışmalarına da değindi. Üsküdar Belediyesi’nin e-ticaret projesine destek verdiklerini kaydederek, “Herhangi bir işi olmayan veya geleneksel ticaretle uğraşan esnafa yönelik bir proje. Burada girişimcilik, e-ticaret ve e-ihracat eğitimleri verilecek. Bir ürünü satmak için ihtiyaç duyulacak stüdyo, çekim araçları ve bunların kullanımına yönelik hizmetler sunulacak. Böylece hem hâlihazırda herhangi bir işi olmayan gençlerin ve ev hanımlarının ekonomik hayata katılımını bekliyoruz. Geleneksel esnaflığın e-ticaret ile güçlendirilmesini hedefliyoruz.”
İSTKA “Geleceğin Becerileri” projesi
İSTKA’nın “Geleceğin Becerileri” projesini de anlatan Tüzgen, “Bu projede temel maksadımız; yeni yetkinlikler kazanma veya var olan yetkinliğini yükseltme şeklinde hâlihazırda bir işi olanları geleceğe hazırlamaktır. Buradaki kastımız şu; önümüzdeki yıllarda her sene bazı iş kolları ortadan kalkıyor ve yeni iş kolları ortaya çıkıyor. Bugün pek çok kişiye istihdam sağlayan bazı sektörler gelecekte olmayacak. Bu kişiler eğer şimdiden buna hazırlık yapmazlarsa o zaman işsiz olacaklar. Dolayısıyla biz geleceğin becerilerini planlayarak, hâlihazırda bir takım işlerde bulunan ama ortadan kalkma riski ile karşı karşıya olan işlerde çalışan kişilere yeni yetkinlikler kazandırarak, onların gelecekte iş sahibi olmaya devam etmelerini hedefliyoruz.”
“Startup’lar 9 ayda 1,4 milyar doların üzerine yatırım aldı”
“Girişimcilik ekosisteminde uçtan uca her basamağı desteklemeye gayret ediyoruz.” diyen İSTKA Genel Sekreteri Tüzgen, girişim sermayesi yatırım fonlarına yatırım yapacaklarını ifade ederek, “Bölgesel Girişim Fonu” ile İstanbul’daki girişimcilerin sermaye ve finansman ihtiyaçlarını karşılamayı hedeflediklerini kaydetti. “Bu alana 250 milyon liralık bütçe ayırdık.” diyerek, şöyle devam etti:
“Burada biz iki temel şey bekliyoruz; birincisi, kaldıraç etkisi ile bizim yatıracağımız 250 milyonun en az 500 milyon lira olarak İstanbul’daki startup’lara dönmesi. İkincisi; özel sektörün ve uluslararası girişimcilik alanına yatırım yapan uluslararası fonların İstanbul’a ilgisini artırmayı hedefliyoruz. Bu alanda Türkiye ciddi bir ilgi çekici hale geldi. Türkiye’deki bütün startup modeli girişimler geçen sene 130 milyon dolar civarında yatırım almışken, 2021’in ilk 9 ayında 1,4 milyar doların üzerine yatırım aldılar. İstanbul’dan 5 unicorn çıktı. Bunların sayılarının artarak devam etmesini umuyoruz.”
“İstanbul’a ciddi bir fon artışı olacak”
Tüzgen, “Biz bir çağrıya çıktık. Bu çağrıya, kurulu ya da kurulacak olan 28 fon başvurdu. Bu fonlar; hangi şartlarda, nerelere, nasıl bir strateji ile yatırım yapacaklarını ve bizden ne kadar yatırım beklediklerini beyan ettiler. Bu fonlarla görüştük. Bunlardan 17’si ile yatırım sözleşmesi görüşmelerine başlama kararı aldık. Bizim bir takım özel şartlarımız olacak. En başta bizim yatırdığımız miktarın iki katı kadar İstanbul’da yatırım yapmalarını bekleyeceğiz. Bize başvuran fonların önemli bir kısmı yurt dışında kurulu fonlar. Böylece İstanbul’a ciddi bir fon artışı olacak. Girişimcilerin sermayeye ulaşmaları kolaylaşacak. Böylece startup’lar daha hızlı büyüme imkanlarına sahip olacaklar.”
“Bir girişimin unicorn olma ihtimali başınıza yıldırım düşme ihtimalinden daha düşük”
İSTKA Genel Sekreteri Tüzgen, startup’ların uzun vadede kâr etmesinin beklendiğine işaret ederek, “Twitter son birkaç senedir kâr edebilen bir şirket oldu. Getir, Türkiye’nin en yüksek değerlemeye sahip şirketlerinden bir tanesi, dünyada pek çok yerde hizmet sunuyor; ama hala yatırım maliyetleri devam ediyor, hala net kâra ulaşmış değiller. Ama değeri 1 milyar doların üzerinde ve yatırımcılarına çok ciddi kâr getiren bir şirket oldu. Geleneksel girişimcilik anlayışı ile çalışıyor olsaydı bu şirketlerin bu kadar hızlı büyümeleri mümkün değildi.” şeklinde konuştu.
İSTKA Genel Sekreteri, “Bir girişimin unicorn olma ihtimali başınıza yıldırım düşme ihtimalinden daha düşük. Bu ekosistem böyle bir ekosistem…” diyerek, şunları söyledi: “Başarısız olmak normaldir, tekrar tekrar denemek lazım. Startup girişimciliğin insanın içinde bir miktar olması lazım ama öğrenmek ve gayret etmek lazım. Türkiye’de biraz şuna ihtiyacımız var; halihazırda geleneksel sermaye bu işlere yeterince eğilmiyor gibi geliyor bize. Bunu artırmaya gayret ediyoruz.”
“Yatırımcılık eğitimleri ile geleneksel sermaye startup’lara yönlendiriliyor”
Tüzgen, “Bizim üzerine eğildiğimiz bir başka alan da yatırımcılık eğitimleri… Özellikle BTM’nin, bizim ajansımızın desteği ile hayata geçen bir projesi var. Bu kapsamda geleneksel yatırımcılara ve geleneksel sermaye sahiplerine startup’ları nasıl desteklemeleri gerekiyor, girişim sermayesi fonu nasıl kurulur, nasıl ortak olunur, nasıl yatırım yapılır, nasıl seçilir, hangisinde başarılı olacağı öngörülür; bu hususlarda simülasyonlarla ve eğitimlerle bir takım bilgilendirmeler yapılacak. Böylece geleneksel sermayenin startup’lara daha fazla akmasını hedefliyoruz. BTM, bu hususta çok başarılı; bu eğitimi verdikleri kişiler mutlaka bir startup’a gidip yatırım yapıyorlar.” ifadelerini kullandı.
İsmail Erkam Tüzgen kimdir?
İsmail Erkam Tüzgen, lisans eğitimini 2012 yılında Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde tamamladı. Aralık 2012 ve Mayıs 2014 tarihleri arasında, Hakkari’de İl Sağlık Müdürlüğü ve Halk Sağlığı Müdürlüğü görevlerini yürüttü. Daha sonra Beşiktaş ve Üsküdar’da İlçe Sağlık Müdürü olarak görev yaptı. Nisan 2015 – Kasım 2016 döneminde İstanbul İl Sağlık Müdür Yardımcılığı ve İstanbul Organ Nakli Etik Komisyonu Başkanlığı görevlerini yürüttü. 2016-2020 arasında İbn Haldun Üniversitesi’nin kurucu Genel Sekreteri olarak çalışma hayatına devam eden Tüzgen, 2020 yılında İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) Genel Sekreterliği görevine atandı. İyi derecede İngilizce ve orta derecede de Arapça bilen Erkam Tüzgen, evli ve üç çocuk babasıdır.
