E-ticaret derneklerinden “stopaj” deklarasyonu

Hazine ve Maliyet Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının hazırladığı taslağa göre, 2025 yılında e-ticaret ile satış yapan şirketlere stopaj kesintisi uygulanacak. Buna göre e-ticaret pazar yerleri satıcılardan vergi kesintisi yapacak. Yapılacak kesintiler vergi dairelerine şirket adına yatırılacak. Taslağa göre, şahıs şirketlerinden yüzde 15, anonim ve limited şirketlerden yüzde 25 oranında stopaj kesintisi yapılacak. Vergi mükellefi olmayan satıcılardan stopaj alınmayacak. E-ticarette stopaj kesintisi 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren başlayacak. E-ticarette stopaj uygulaması e-ticaret satıcılarının vergi kaçırma oranlarını azaltmayı hedefliyor.

E-ticarette stopaja karşı deklarasyon

E-ticarette stopaj uygulaması sektörde tepkiyle karşılandı. E-ticaret dernekleri, konuyla ilgili “E-Ticaret Satıcıları İçin Yeni Yılda Büyük Stopaj Kesintisi” başlıklı bir deklarasyon yayınladı. Deklarasyona, Elektronik Ticaret Derneği Başkanı Fehmi Darbay (ELİDER), E-Ticaret İşveren Sendikası (E-TİS) Erdem Yanık ve E-Ticaret Altyapı Sağlayıcıları Derneği (EDER) Fatih Balkan imza attı.

Deklarasyonda, 2025’te e-ticaret sektöründe şahıs işletmeleri için yüzde 25, limited ve anonim şirketler için yüzde 15 oranında stopaj vergisi uygulanmasının planlandığı hatırlatılarak, “Stopaj kesintisi, sektörün büyümesini durdurup kayıt dışılığı teşvik edebilir. Bu durumun enflasyon üzerinde olumsuz etkiler yaratacağı öngörülüyor. Beklentimiz; bu düzenlemenin sektöre zarar vermemesi adına 12 ay ertelenmesi ve oranların yüzde 0,1 ila yüzde 0,5 aralığını geçmeyecek şekilde kabul edilebilir seviyelere çekilmesi gerekmektedir.” denildi.

“Küçük işletmeler ve KOBİ’ler üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratabilir”

Deklarasyonda şu ifadeler yer aldı; “2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe giren 7524 sayılı vergi kanunları ile elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarına getirilen vergi tevkifatı yükümlülüğü, e-ticaret ekosistemimize dair derin endişelerimizi artırmıştır. Bu kanunla e-ticaret sektörünün büyümesini teşvik eden mevcut ekonomik iklimin, özellikle küçük işletmeler ve KOBİ’ler üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratabileceğine inanmaktayız. Ticaret Bakanlığı’nın 2023 yılı raporuna göre; e-ticaret hacmi 2023 yılında yüzde 115,15 artışla 1,85 trilyon TL’ye; işlem sayısı ise yüzde 22,25 artışla 5,87 milyar adede ulaşmıştır. Ülkemizdeki e-ticaret İşletmelerinin yüzde 76’sını oluşturan şahıs işletmeleri ve KOBİ’ler, yeni düzenlemenin en fazla etkilediği kesimi oluşturmaktadır. Bu nedenle, aşağıda belirttiğimiz nedenlerden ötürü düzenlemenin ertelenmesini ve sektör temsilcilerinin de dahil olacağı bir süreçle yeniden gözden geçirilmesini talep etmekteyiz.”

E-ticarette stopajın olumsuz etkileri

Deklarasyonda, düzenlemenin getireceği muhtemel olumsuz etkiler de şöyle sıralandı;

1. Küçük işletmeler ve KOBİ’ler üzerindeki ek mali yük

E-ticaret işletmelerinin yüzde 76’sını oluşturan yaklaşık 425 bin küçük işletme, bu yeni düzenleme ile satış bedelinden peşinen kesilen vergi yükü nedeniyle finansal zorluklar yaşayacaktır. Bu, özellikle nakit akışında zorluk yaşayan küçük işletmelerin faaliyetlerini sürdürememelerine ve hatta sektörden çıkmalarına yol açabilecektir. Ayrıca 6563 Sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun’a istinaden pazar yerlerine getirilen satıcıların fatura yükleme zorunluluğu ise kayıt dışının önüne geçilmesinde fayda sağlamıştır.

2. Kâr marjları üzerindeki baskı ve fiyat artışı riski

E-ticaret sektörü, yüksek rekabet nedeniyle düşük kâr marjlarıyla faaliyet göstermektedir. Stopaj kesintisinin satış fiyatlarına yansıması, fiyat artışlarına yol açarak enflasyonu artırma riski taşımaktadır. Bu durum, fiziksel ve geleneksel perakende sektörüne de olumsuz yansıyacak, sektörde fiyat dengesizliklerine ve haksız rekabete neden olabilecektir.

3. Kayıt dışına yönelme ve güvenlik açıkları

Düzenlemenin yüksek stopaj oranlarıyla (%25 ve %15) yürürlüğe girmesi, müşterilerin yurt dışı veya kayıt dışı platformlara yönelmesine neden olabilecektir. Bu durum, ülke ekonomisinde kayıt dışılığın artmasına, vergi kayıplarına ve güvenlik riski taşıyan alışveriş ortamlarının çoğalmasına yol açabilecektir.

4. Vergi iadesi ve finansal işlemler karmaşası

Stopaj kesintilerinin, gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde talep edilecek vergi iadelerine yönelik işlemleri karmaşık hale getireceği düşünülmektedir. Bu durum, özellikle finansal işlem tecrübesi daha az olan küçük işletmeler için idari bir yük yaratacak ve serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir, yeminli mali müşavir ve vergi dairelerinde iş yükünü artıracaktır. Ayrıca, nakden iade süreçlerinde 2024 sınır rakamlarının aşağıdaki gibi olduğunu belirtmek isteriz. Buna göre, 2024 yılı için tevkif yoluyla kesilen vergilere ilişkin nakden iade tutarı 239 bin TL; mükelleflerle süresinde tam tasdik sözleşmesi düzenlemiş yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca iade edilecek nakden iade tutarı 2 milyon 405 bin TL tespit edilmiştir.

5. Genişleyen ekosistemde ekonomik ve sosyal etkiler

E-ticaret ekosisteminin sadece satış yapan işletmeleri değil; kargo, kurye, yazılım, lojistik, ödeme sistemleri, altyapı sağlayıcıları gibi diğer bileşenleri de kapsadığı unutulmamalıdır. Bu düzenlemenin yaratacağı mali baskı, dolaylı olarak bu sektörlerde de daralma ve iş kayıplarına neden olarak, İş kayıplarından dolayı ise ülke istihdamını da olumsuz etkiyebilecektir.

6. Uluslararası deneyimler ve alternatif oranlar

Uluslararası örneklere bakıldığında, yüksek stopaj oranlarının sektöre olumsuz yansıdığı ve Hindistan’da yüzde 1 olan stopaj oranının yüzde 0,1’e düşürüldüğü görülmüştür. Türkiye’de de bu uygulamanın etkileri göz önüne alınarak, stopaj oranlarının yüzde 0,5’in altında belirlenmesi yerinde olacaktır.

7. Uyum süreci ihtiyacı ve teknolojik altyapı hazırlıkları

E-ticaret platformları ve işletmelerin düzenlemeye uyum sağlamaları için gerekli finansal ve teknolojik altyapıyı hazırlamaları adına bir geçiş sürecine ihtiyaç vardır. En az 12 ay olarak öngördüğümüz bu uyum süreci, işletmelerin düzenlemelere sorunsuz bir şekilde adapte olabilmesi için kritik öneme sahiptir.

“Düzenlemenin yürürlüğe giriş tarihinin ertelenmeli”

Deklarasyonda son olarak şu ifadeler yer aldı; “Yukarıda belirttiğimiz hususlara dayanarak, kanunun sektöre etkilerinin detaylı bir şekilde analiz edilebilmesi adına düzenlemenin yürürlüğe giriş tarihinin ertelenmesini; bu süreçte sektör temsilcilerinin de dahil edileceği bir değerlendirme yapılmasını; stopaj oranlarının yüzde 0,5’in altında ve makul bir seviyede belirlenmesini talep ediyoruz. Bu yaklaşım, sektörün büyüme potansiyelini koruyarak, kayıtlı ekonomiye sağladığı katkının devamlılığını temin edecektir. Üyelerimizin, sektör paydaşlarının ve kamuoyunun bilgisine sunulur.”

E-ticarette stopaj düzenlemesi

7524 Sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 2/8/2024 tarihli ve 32620 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. Ağustos ayında yayımlanan 7524 sayılı Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15’inci maddesinde yapılan değişiklikle, 6563 sayılı Kanun kapsamında, e-ticaret pazar yerlerinde e-ticaret hizmet sağlayıcılarının mal veya hizmetlerinin teminine yönelik sözleşme yapılmasına ya da sipariş verilmesine imkan sağlayan aracı hizmet sağlayıcılarının ve e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının, mezkur kanun hükümlerine göre faaliyette bulunan hizmet sağlayıcılarına ve e-ticaret hizmet sağlayıcılarına faaliyetleri dolayısıyla yaptıkları ödemeler 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren vergi kesintisi kapsamına alınmıştı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’üncü maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15 ve 30’uncu maddeleri uyarınca; gelir ve kurumlar vergilerine mahsuben tevkifat uygulamasının nasıl yapılacağına ilişkin düzenlemeleri içeren Seri No 329 olan Gelir Vergisi Genel Tebliği taslağını, Gelir idaresi Başkanlığı internet sitesinde uygulayıcıların öneri ve itirazları için yayımladı.

Önümüzdeki yılın başından itibaren e-ticaret platformları aracılığıyla mal ve hizmet satışında bulunan gelir vergisi mükelleflerinden düzenledikleri faturanın katma değer ve konaklama vergisi hariç yüzde 25’i; kurumlar vergisi mükelleflerinden ise yüzde 15’i e-ticaret platformları tarafından kesilecek ve bu faturaları düzenleyenlerin gelir ve kurumlar vergilerinden mahsup edilmek üzere vergi dairelerine yatırılacak.

E-ticaret platformu aracılığıyla KDV hariç 20 bin TL mal satan gelir vergisi mükellefinden 5 bin TL; aynı tutar fatura düzenleyen kurumlar vergisi mükellefinden ise 3 bin TL e-ticaret platformu tarafından faturayı düzenleyenlere değil onlar adına vergi dairelerine ödenecek. Vergi mükellefi olmayanlar, esnaf muaflığından yararlananlar, basit usulde vergilendirilenler ve Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20/B maddesi kapsamında vergilendirilenlere yapılan ödemeler üzerinden GVK Madde 94’ün birinci fıkrasının (19) numaralı bendi kapsamında e-ticaret platformları kesinti yapmayacak.

E-ticaret pazaryerleri, tedarikçilerden Maliye adına vergi toplayacak