Ticaret Bakanlığı, 2023 yılında Türkiye’de e-ticaret verilerini açıkladı. “Türkiye’de E-Ticaretin Görünümü” adlı raporda yer alan veriler, e-ticaret hacminin tahminlerin üzerine ulaştığına işaret ediyor. E-ticaretteki gelişmelerin, istatistiklerin ve verilerin yer aldığı raporda, e-ticaretin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH), genel ticaret ve perakende ticaret içindeki durumu da değerlendirildi.
Ticaret Bakanlığı tarafından, e-ticaret alanında yaşanan gelişmeleri önemli istatistiklerle destekleyen, bu alanda tüm aktörlerinin etkin bir şekilde faydalanacağı yol gösterici olmayı amaçlayan “Türkiye’de E-Ticaretin Görünümü Raporu” yayımlandı. Raporda e-ticaret istatistikleri edilerek yükselen trendlerden, uzman görüşlerine; e-ticaretin gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH), genel ticaret ve perakende ticaret içindeki durum analizine kadar çeşitli çıktılar incelendi.
Türkiye’de e-ticaret hacminin genel ticaret hacmine oranı yüzde 20,3’e ulaştı
Türkiye’de e-ticaret görünümü raporunda dikkat çeken bazı e-ticaret verileri şunlar;
- Türkiye’de e-ticaret 2023 yılında yüzde 115,15 artarak, 1,85 trilyon liraya ulaştı.
- E-ticaret hacminin genel ticaret hacmine oranı 2023’te yüzde 20,3’e ulaştı. Bu rakam 2019 yılında yüzde 10,1 olmuştu.
- E-ticaret hacminin GSYH içindeki payı yüzde 6,8 oldu.
- E-ticaret işlem sayısı aynı dönemde yüzde 22,25 artarak, 5,87 milyar adede ulaştı.
- Türkiye’de e-ticaret hacminin 2024 yılında bu yıl 3,4 trilyon lira, işlem sayısının 6,67 milyar adet olacağı öngörüldü.
- 2023’te e-ticaret hacminin yüzde 51’i mal, yüzde 49’unu ise hizmet ticareti oluşturdu.
- Kartlı işlem hacminin yüzde 63’ü mal, yüzde 37’si hizmet ticareti kaynaklı gerçekleşti.
- E-ticaret hacminde en büyük payı 233 milyar lira ile beyaz eşya ve küçük ev aletleri sektörü aldı. Bu sektörü 135 milyar lira ile elektronik, 127 milyar lira ile giyim, ayakkabı ve aksesuar izledi.
E-ticarete uyumu en yüksek olan iller belirlendi
Ticaret Bakanlığı tarafından geliştirilen metodolojiyle Türkiye’de illerin e-ticarete uyumuna ilişkin endeks oluşturuldu. Buna göre, e-ticarete uyumu en yüksek olan iller; İstanbul, Kayseri, Çorum, İzmir ve Kocaeli oldu.
E-ticaret işletmesi sayısı 559 bin 412’ye ulaştı
Türkiye’de e-ticaret yapan işletme sayısı 2023 yılında 559 bin 412’ye ulaştı. Pazar yerlerinde e-ticaret faaliyeti yürüten işletme sayısı ise 540 bine yaklaştı. Kendi sitesinden veya mobil uygulamasından e-ticaret faaliyetinde bulunan Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi’ne (ETBİS) kayıtlı işletmelerin sayısı 35 bini aştı. Türkiye’de e-ticaret yapan işletmelerin yüzde 76’sını şahıs, yüzde 21’ini limitet, yüzde 3’ünü anonim şirketler oluşturdu. E-ticaret işletmelerinin en çok bulunduğu iller; İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya olarak sıralandı.
2023’te en yüksek işlem kasım ayında yapıldı
E-ticarette faaliyette bulunan esnaf işletmesi sahiplerinin yüzde 70,5’ini erkek, yüzde 29,5’i kadın girişimciler oluşturdu. E-ticaret işletme sahiplerinin çoğunluğunun 25-44 yaş aralığında olduğu belirlendi. İşlem hacminde geçen yıl en yoğun dönem, kampanyaların etkisiyle kasım ayı oldu. Söz konusu ayda e-ticaret hacmi, yıl genelindeki aylık ortalamaların yüzde 50 üstünde seyretti. Bu dönemde, 24 Kasım Öğretmenler Günü en yüksek işlem yapılan günlerden biri olarak kayıtlara geçti. En fazla harcamayı 29 yaşındaki tüketiciler gerçekleştirirken, en çok alışveriş mobil uygulamalardan yapıldı.
İstanbul en çok kargo gönderen ve alan il oldu
E-ticaret sektöründe teslim edilemeyen kargo gönderilerinin nedenine bakıldığında ise, ilk sebebin yüzde 34,13 ile “müşterinin gönderiyi kabul etmemesi” olduğu görüldü. İkinci sırayı yüzde 26,43 ile “adreste bulunamama” alırken, en az karşılaşılan sebep yüzde 1,2 ile “hasarlı kargo” oldu. En çok kargo gönderimi yapan il yüzde 55,27 ile İstanbul olarak kayıtlara geçerken, bunu Kocaeli, Ankara, İzmir, Bursa ve Kayseri takip etti. En fazla kargo gönderimi yapan ilçe ise Bağcılar oldu. En fazla kargo alan il yüzde 29,74 ile yine İstanbul oldu. Bunu, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya ve Kocaeli izledi. En çok kargo alan ilçe ise Çankaya olarak kaydedildi.
E-ticarette en çok satılan ürünler
Türkiye’de e-ticaret sektöründe en çok satılan ürünler; ayakkabı, cep telefonu, dizüstü ve masaüstü bilgisayar, airfryer, fritöz, klima, mutfak ve yemek aletleri, çamaşır makinesi, buzdolabı olarak sıralandı. Gıda ve yemek sektöründe ise; meyve, sebze, çay, demleme içecek, et, deniz ürünleri, yumurta, kahve, hamburger, kebap, pizza ürünleri öne çıktı.
En fazla işlem 18.00-00.00 arasında gerçekleşti
Raporda, işlem sayısı ve işlem hacminin satış kanallarına göre dağılımına bakıldığında, mobil uygulamalardan yapılan alışverişler öne çıkıyor. Web, mobil web ve mobil uygulama şeklinde sınıflandırılan sipariş platformları arasında işlem sayısı bakımından yüzde 91; işlem tutarı bakımından ise yüzde 80 oranında mobil uygulama kullanıldı. E-ticaret harcamalarının saat aralıklarına göre dağılımına bakıldığında ise, yüzde 43 ile en fazla sayıda işlem 18.00-00.00 arasındaki 6 saatlik zaman diliminde gerçekleştirildi.
Sınır ötesi e-ticaret verileri
Sınır ötesi e-ticareti yapılan ülkeler sırasıyla; Kanada, Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri, Rusya Federasyonu, Almanya, Azerbaycan ve Hollanda olarak gerçekleşti. Harcama tipine göre e-ticaret hacminin dağılımına bakıldığında, 2023 yılında yurt içi harcamaların payı yüzde 93,37 olarak gerçekleşirken, diğer ülkelerin Türkiye’de e-ticaret sitelerinden yaptığı harcamaların payı yüzde 2,88, Türk vatandaşlarının yurt dışından yaptığı alımların payı ise yüzde 3,75 olarak gerçekleşti.
En çok kartlı ödeme yapıldı
E-ticarette kullanılan ödeme yöntemlerinin hacim bazında dağılımına göre, en sık kullanılan ödeme yöntemi yüzde 65,95 ile kartlı ödemeler oldu. EFT/havale ve diğer ödemelerin oranı yüzde 27,66, kapıda ödemelerin oranı yüzde 6,39 oldu. Bununla birlikte kartlı ödemelerin yüzde 72,5’inde “3D Secure” sistemi kullanıldı.
